CUNG VŨ LÂM

Hành cung Vũ Lâm : là một căn cứ quân sự thời Trần, nằm ngay trong vùng núi thành Nam của kinh đô Hoa Lư xưa. Đây từng là nơi các vua đầu nhà Trần lập căn cứ địa để củng cố lực lượng, phản công giải phóng Đại Việt trong cuộc kháng chiến đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông lần thứ hai. Nơi đây còn gắn với sự kiện các vua Trần xuất gia tu hành, mở mang phật giáo. Hiện nay, khu vực di tích hành cung Vũ Lâm thuộc quần thể danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình.
Hành cung Vũ Lâm và chùa Khai Phúc gắn liền với hai cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông (1285 và 1288), gắn liền với sự nghiệp chỉ đạo chiến tranh của vua Trần Nhân Tông, đồng thời cũng là nơi đầu tiên Trần Nhân Tông xuất gia tu Phật .

Trần Thái Tông lập hành cung Vũ Lâm trong kháng chiến Nguyên Mông, Quang Trung hành quân thần tốc từ phòng tuyến Tam Điệp tới Thăng Long để đánh tan quân Thanh xâm lược…

Bằng những rung động của chiều sâu cảm xúc, bằng sự tri ân với cội nguồn đất phật, đặc biệt là nhà vua Trần Nhân Tông, trong tập thơ HOA LƯ THI TẬP có một bài thơ ghi lại địa danh này xúc động và khúc chiết :

Vua Trần Nhân Tông thăm Vũ Lâm

Nhân Tông thăm am động vua cha 
Hành cung một thuở của sơn ha 
Thế núi hình rồng sơn thủy động 
Dưới bóng tà dương tiếng chuông xa .

Hằng năm, mỗi độ xuân về, hàng triệu lượt cháu con của Rồng Tiên đất Việt và bạn bè bốn phương lại về cung Vũ Lâm lễ Phật và vãng cảnh. Họ bồi hồi tưởng niệm Đức Vua Trần, một ông vua tiêu biểu nhất cho tinh thần nhập thế “đạo pháp gắn liền với dân tộc”.

Ngoài vị trí chiến lược cơ động ra bắc vào nam, khu vực hành cung Vũ Lâm còn là nơi có thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp. Trần Thái Tông đã ví nơi đây với chốn non tiên:

Thủy thức Bồng Lai nguyên bất viễn,

Thung dung tuế nguyệt độn phàm trần.

(Đến đây mới biết cảnh tiên chốn Bồng Lai đâu có xa;

Ngày tháng thong dong xa lánh cõi phàm trần).

Vũ Lâm là nơi xuất gia tu Phật đầu tiên của đức Phật hoàng Trần Nhân tông. Đại Việt sử ký toàn thư chép: "Thượng hoàng đến Vũ Lâm vào chơi hang đá, cửa núi đá hẹp, thượng hoàng ngự chiếc thuyền nhỏ, Tuyên Từ thái hậu ngồi đằng đuôi thuyền" Thời gian này vào khoảng tháng 7 năm Giáp ngọ (1294). Sang năm Ất mão (1295) Đại Việt sử ký toàn thư tờ 540 lại ghi: "Mùa hạ, tháng 6, thượng hoàng về kinh sư. Đã xuất gia ở hành cung Vũ Lâm, lại trở về vậy".

Sách "Khâm định đại Việt sử thông giám cương mục" cho biết rõ hơn là hành cung Vũ Lâm ở huyện Gia Khánh, tỉnh Ninh Bình: "ở đây núi non trùng điệp, trong ruột núi có hang, chu vi núi non rộng đến vài mươi mẫu, bên ngoài có con sông nhỏ quanh co khuất khúc, thông vào núi, thuyền nhỏ có thể chở vào được"

Mô tả về hành cung Vũ Lâm, trong bài thơ Vũ Lâm thu văn (chiều thu ở Vũ Lâm). Trần Nhân Tông đã viết:

Lòng khe in ngược bóng cầu treo

Hắt sang bờ khe vệt nắng tà

Lặng lẽ ngìn non, rơi lá đỏ

Mây giăng như mộng tiếng chuông xa.

...............DS & CN............... ............................... Trương văn Khẩn ................................