Vũ Lan rộn rã trong nề
Lễ nghi phong tục từ ngàn cổ xưa
Mang ơn công đức Ông Bà
Đội ơn Cha Mẹ dãi dầu dưỡng sinh
Con nay khôn lớn trưởng thành
Ngày Rằm tháng Bảy Cúng theo tục truyền
Hương nhang vàng mã giấy tiền
Ngựa Xe Quần Áo Cỗ bàn Quả Hoa
Chúng Con các Cháu trong nhà
Dâng lên thành Lễ kính mời Tổ tiên
Quỳ chân cúi lạy ơn người
Cúi xin phúc đức vỗ về Cháu Con
Vu lan, còn được hiểu là lễ báo hiếu, là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo và phong tục Trung Hoa. Lễ này trùng với Tết Trung Nguyên của người Hán, và cũng trùng hợp với ngày Rằm tháng 7 Xá tội vong nhân của phong tục Á Đông .. Tức là ngày, mọi tù nhân ở Địa ngục có cơ hội được xá tội, được thoát sanh về cảnh giới an lành, theo tín ngưỡng dân gian, là ngày mở cửa ngục, ân xá cho vong nhân nên có lễ cúng, gọi là cúng Cô Hồn. Thường diễn ra vào buổi chiều từ ngày (13 -15 tháng 7 âm lịch hàng năm) cho các vong linh nơi địa ngục không nhà, không nơi nương tựa, không có thân nhân trên Dương thế thờ cúng. Cũng đồng nghĩa với những người đang sinh sống trên trần gian, nhớ về cội nguồn Tổ tiên Ông bà , Cha mẹ mà báo hiếu cầu mong sức khỏe an lành ..
Vu-lan. Ullambana là từ viết tắt của Vu-lan-bồn, cũng được gọi là Ô-lam-bà-noa, là cách phiên âm tiếng Phạn(Ấn độ) - tiếng Hán thì danh từ Ullambana có nghĩa là "treo ngược lên". Thế nên các nhà đại sư Trung Quốc cũng dùng từ Đảo huyền, "treo ngược lên" cho từ Vu-lan, hoặc dùng từ Giải đảo huyền, dịch ý theo mục đích của Kinh Vu-lan-bồn. Thật ra, từ Giải đảo huyền được các đại sư Trung Quốc lấy ý từ câu: Dân chi duyệt chi do giải đảo huyền dã trong sách Mạnh Tử, chương 3 Công Tôn Sửu Thượng, ý là chỉ sự giải thoát cho những kẻ khổ sở tột cùng ở cảnh giới Địa Ngục.
Xuất phát từ sự tích về Bồ tát Mục Kiều Liên đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ( ma đói, dã quỷ). Vu Lan là ngày lễ hằng năm để tưởng nhớ công ơn cha mẹ (và tổ tiên nói chung) - cha mẹ của kiếp này và của các kiếp trước.
Theo kinh Vu Lan thì ngày xưa, Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công nhiều phép thần thông. Mẹ ông là bà Thanh Đề đã qua đời, ông tưởng nhớ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên dùng mắt phép nhìn khắp trời đất để tìm, nhìn thấy mẹ mình, vì gây nhiều nghiệp ác, bị đày sang phải sanh làm ngạ quỷ, bị đói khát hành hạ khổ sở, ông đã đem cơm xuống tận cõi quỷ để dâng mẹ, Vì đói ăn lâu ngày nên mẹ của ông khi ăn đã dùng một tay che bát cơm của mình lại để không cho các cô hồn khác đến tranh cướp, chính vì vậy khi thức ăn đưa lên miệng đã hóa thành lửa đỏ.
Mục Liên quay về tìm Phật để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: "Dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu. Chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng, nên hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó".
Làm theo lời Phật, mẹ của Mục Liên đã được giải thoát ra khỏi kiếp ngạ quỷ về với tiên tổ. Phật cũng dạy rằng: chúng sinh ai muốn báo hiếu cho Cha Mẹ cũng theo cách (Vu-Lan-Bồn Pháp) mà làm, chữ Pháp của phật giáo được dịch theo từ Hán - việt có nghĩa là(nắm giữ). Từ đó, ngày lễ Vu-lan được ra đời và lưu truyền.
Trong một số nước Á Đông, ngày lễ này thường được tổ chức vào ngày 13 đến 15 tháng 7 (Âm lịch), để tỏ hiếu với Cha Mẹ, Ông Bà, Tiên tổ tại gia và cũng để giúp đỡ những linh hồn đói khát quanh quẩn đâu đó chưa được siêu thoát.
Ngoài ra, còn có cúng dường, làm phước, phóng sinh, bố thí để hồi hướng công đức cho Cha Mẹ.
Tại Việt Nam: việc cúng Rằm tháng Bảy bao giờ cũng phải cúng ở chùa (thờ Phật) trước, rồi mới đến cúng tại gia. Lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào ban đêm, khi Mặt Trời đã lặn. Ngoài ra, theo truyền thống tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên trong dân gian, ngày này là ngày "Xá tội vong nhân" nên nhiều nhà có mâm cơm cúng trước sân nhà, để cúng những vong linh bơ vơ không gia đình, gọi theo dân gian nghĩa là "cúng cô hồn, "cúng thí thực" (tặng thức ăn).
Vào ngày này, mọi gia đình đều cúng hai mâm: cúng tổ tiên tại bàn thờ tổ tiên và cúng chúng sinh (cúng thí thực hay cúng cô hồn) ở sân trước nhà hoặc trên vỉa hè (nếu đường rộng), thời gian cúng có thể là vào buổi sáng, trưa hoặc chiều, trong thời gian có thể sớm hơn trước ngày 15 mấy ngày.
Trên mâm cúng tổ tiên, gia đình bày đặt một mâm cỗ mặn, tiền vàng và cả những vật dụng dành cho người cõi Âm tức "đồ mã" làm bằng giấy có tính tượng trưng nhưng hình dạng giống với những đồ thật ta dùng hàng ngày như: quần áo, giày dép, ngựa xe, áo bào, cung điện và các vật dụng trang sức... người giúp việc ... đến những vật hiện đại: nhà cao tầng, xe ô tô, xe máy, điện thoại... để cho người cõi Âm có được một cuộc sống tiện nghi giống như người Dương trần. Những đồ lễ đó thường được làm tại các cơ sở sản xuất chuyên nghiệp cũng như thành phố chợ lớn vàng mã, và được vận chuyển đi khắp các tỉnh thành.
Trên mâm cúng chúng sinh thì lễ vật gồm có: quần áo chúng sinh với nhiều màu sắc (xanh lam, xanh lá mạ, vàng, hồng ..), các loại bỏng ngô, chè lam, kẹo vừng, kẹo dồi, bánh quế, cháo, tiền vàng, cốc nước lã hoặc rượu (có thể thêm nước ngọt, bia nếu có điều kiện), đĩa gạo trộn lẫn với muối (đĩa này sẽ được rắc ra vỉa hè hoặc sân nhà về bốn phương tám hướng sau khi cúng xong). Còn ngô, khoai lang luộc, cháo hoa... và những lễ vật khác dành cho những cô hồn, ma đói không nơi nương tựa, ở chùa khi cúng chúng sinh xong người ta thường gọi những đứa trẻ xung quanh đến rồi cho chúng cùng nhảy vào tranh cướp những vật cúng: bỏng, oản... tượng trưng cho những cô hồn.
Tại các chùa và hội đoàn Việt Nam, vào ngày lễ Vu Lan thường có nghi thức "Bông hồng cài áo", là cài bông hồng thắm cho những ai còn mẹ, những bông trắng là cho những ai đã mất mẹ, để nhắc nhở về lòng hiếu thảo và tình người. Nghi thức này do thiền sư Nhất Hạnh khởi xướng trong cuốn sách viết năm 1962. Một số địa phương có tục lệ riêng như ở Quy Nhơn thì dân chúng xếp thuyền Giấy rồi thả ra biển để tưởng nhớ những người ra khơi ai đã bị mất tích mà không được rước linh hồn trở về .. cũng như ở thập niên 1980-1990 với nạn thuyền nhân vượt biên của hàng triệu người vượt biển ra đi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét